De overwinning van het Vlaams Belang in de laatste verkiezingen heeft al geleid tot een escalatie van racistisch geweld en intimidaties. Zo gingen extreemrechtse jongeren op Pukkelpop over tot het intimideren van Anuna De Wever en haar vriendinnen. Dit gebeurde met de expliciete steun van het Vlaams Belang. Het was het meest gemediatiseerde voorval, maar lang niet het enige. Mensen met een migratie-achtergrond kregen een racistische brief in Aalst, een jonge vrouw werd toegetakeld door racisten op een rommelmarkt in Berlaar, een man van Afrikaanse origine werd in elkaar geslagen in Tongeren. Een stand van Blokbuster en Campagne ROSA op muziekfestival Dranouter werd het slachtoffer van extreemrechts vandalisme: een tafel werd ’s nachts kapot geschopt en op een nieuw spandoek verscheen graffiti (waaronder een hakenkruis) naast een sticker van Schild & Vrienden.
door Koerian (Gent)
Extreemrechts: niet zo anti-establishment als het laat uitschijnen…
De crisis van het kapitalisme zorgt wereldwijd voor electorale vooruitgang van extreemrechts. De werkenden en hun gezinnen worden geconfronteerd met groeiende ongelijkheid en armoede, naast een escalerende ecologische catastrofe.
Dit leidt tot verzet. Denk maar aan de jongeren die in opstand komen rond het klimaat en alternatieven zoeken. Of aan de gele hesjes in Frankrijk die betoogden tegen prijsstijgingen en een gebrek aan diensten. Bij ons was er heel wat vakbondsprotest tegen de aanvallen op onze pensioenen en koopkracht.
Maar het ontbreekt vaak nog aan een coherent antikapitalistisch alternatief in het kader van een strijdbare opstelling tegen het systeem. Dat heeft gevolgen: strijd wordt niet doorgezet, broodnodige solidariteit (bijvoorbeeld met de klimaatjongeren) laat te lang op zich wachten. Nieuwe linkse formaties zoals Syriza in Griekenland slagen er niet in om de beloofde breuk met het besparingsbeleid waar te maken. Van de sociaaldemocratie wordt dat doorgaans al lang niet meer verwacht.
Als grote delen van links geassocieerd worden met een neoliberaal beleid, kan extreemrechts zich opwerpen als anti-establishment. De verrechtsing van traditionele partijen en hun vaak xenofobe of ‘flinkse’ uitlatingen (bij gebrek aan antwoorden) over migratie, effenen het pad voor extreemrechts.
De gevestigde media laten discriminatie vaak onbeantwoord of gaan er zelfs in mee. Als ecologisten een foto van een verkeerde bosbrand gebruiken om de verwoesting van het Amazonewoud door de agro-business en Bolsonaro aan te klagen, is dat een hoofditem. Ondertussen mag Van Grieken zonder wederwoord beweren dat we ‘het OCMW van de wereld’ zijn of mocht Francken liegen over de Soedan-affaire. Ondanks de aandacht voor de massabeweging tegen de Soedanese dictatuur, vond geen enkele journalist het nuttig om terug te komen op de samenwerking tussen Francken en vertegenwoordigers van die ondertussen gevallen dictatuur.
Het VB haalde een verkiezingsoverwinning door zich onder meer een sociaal imago toe te meten. Rond pensioenen en minimumlonen werden de vakbondseisen op het eerste zicht overgenomen. Er zaten steeds addertjes onder het gras, maar het beeld werd gecreëerd dat het VB zich afzet tegen het asociale beleid van N-VA. Dat werd gekoppeld aan racisme: het voorstel om de sociale tekorten anders te verdelen waarbij het ‘eigen volk’ wordt voorgetrokken.
Het ‘sociale’ imago van het Vlaams Belang valt gemakkelijk te doorprikken: het asociale stemgedrag van VB-verkozenen spreekt boekdelen. Maar toch kwam de partij ermee weg. De vakbonden en de linkerzijde moeten actief mobiliseren, ook in verkiezingstijden, om het verschil duidelijk te maken. Nu de verkiezingen voorbij zijn, verdwijnt het sociaal masker van het VB terug van het toneel. Toen PVDA-parlementslid Raoul Hedebouw de gouden parachute van 500.000 euro voor BPost-topman Van Gerven aankloeg, nam VB’er Dries Van Langenhove meteen zonder aarzelen de verdediging van de graaiende topman op. Neen, anti-establishment is extreemrechts zeker niet!
Extreemrechtse militanten winnen aan zelfvertrouwen
Vooruitgang in de verkiezingen geeft extreemrechtse jongeren het zelfvertrouwen om naar buiten te komen met discriminatie en haat. De Vlaams Belang Jongeren voerden specifiek campagne om enkele zomerfestivals te overspoelen met Vlaamse leeuwenvlaggen, liefst zo zwart mogelijke vlaggen. Enkele jaren geleden was dit ondenkbaar: gefrustreerde fascisten beperkten zich toen tot muffe slaapkamers of obscure clubs. Vorig jaar waren er op Pukkelpop al incidenten met extreemrechtse jongeren die racistische liedjes zongen. Dit jaar werd met uitwerpselen gegooid naar klimaatjongeren en wilden de VB-Jongeren leeuwenvlaggen aan de ingang uitdelen.
Dat kan onschuldig lijken. Maar wat is het volgende als het vernielen van tentjes op een festival zomaar kan passeren? De gewapende aanvallen van het Franse Génération Identitaire (bij wie Van Langenhove ooit op zomercursus ging) of het Italiaanse Casa Pound (die in het verleden werd uitgenodigd door het KVHV van Van Langenhove en andere nieuwe VB-parlementairen) geven een indicatie. Gevoed door internethaat en gesterkt door de retoriek van de Trumps en Salvini’s van deze wereld, gaan sommige extremistische individuen zelfs over tot heuse terroristische aanslagen. Deze zomer vielen er bij zo’n aanslag in het Texaanse El Paso 22 doden. De dader publiceerde een haatmanifest op 8chan, een forum dat ook in ons land populair was in extreemrechtse middens.
Toch is dat zelfvertrouwen op weinig gebaseerd. De hoofdmoot van jongeren, in Vlaanderen en de rest van de wereld, wil sociale oplossingen voor migratie, klimaat en ongelijkheid. De omvang van de klimaatbeweging bevestigde dit. Daar werd Dries Van Langenhove bij een provocatiepoging wandelen gestuurd. Toen de Vlaams Belang Jongeren op Pukkelpop hun vlaggen kwamen uitdelen, werd daar spontaan tegen geprotesteerd door aanwezige jongeren.
Als kleine groepen extreemrechtse jongeren offensief naar buiten komen, is dit deels omdat ze goed georganiseerd zijn. De afgelopen jaren bouwden KVHV, NSV, Vlaams Belang en Schild & Vrienden een netwerk uit waarmee op relatief korte tijd enkele tientallen mensen kunnen opgetrommeld worden. Dat gebeurde eerst op het internet, maar nu ook steeds meer fysiek. Deze intimidaties krijgen rugdekking door N-VA, dat de eigen jongerenwerking wil opbouwen op basis van de nieuwbakken arrogantie van geradicaliseerde Vlaamse jongeren. N-VA was er na het Pukkelpop-incident snel bij om de gewelddadige incidenten te doen ondersneeuwen onder een discussie over vlaggen. De massamedia gingen daar opmerkelijk vlot in mee. Het geweld werd met de mantel der liefde toegedekt onder het mom dat het nu eenmaal jongeren zijn en dat die wel eens buiten de lijntjes kleuren.
Mobilisatie om de arrogantie te doorprikken
Om het zelfvertrouwen van extreemrechts in te dijken, moeten we ons organiseren. Mobilisaties van werkenden, jongeren en wijkbewoners waar extreemrechts ook opduikt, zijn noodzakelijk. Zo geven we een indicatie van de reële krachtsverhoudingen in de samenleving. Het doorprikt het zelfvertrouwen van de militanten en geeft argumenten om onder vrienden, collega’s en familie elke steun voor extreemrechtse leugens te beantwoorden.
Grote antifascistische mobilisaties beperken de ruimte voor extreemrechts. Eind augustus slaagden de gewelddadige neonazi’s van ‘Proud Boys’ er niet in om de straten van het Amerikaanse Portland in te nemen. Een grote antifascistische betoging maakte dat immers onmogelijk.
Ook bij ons is er antifascistisch protest. Na de verkiezingen lagen we in Gent aan de basis van een onmiddellijke actie als aanzet naar een betoging eind juni met een 500-tal aanwezigen. We benadrukten daarbij de noodzaak om mobilisatie te koppelen aan een programma van investeringen in degelijke lonen en pensioenen, onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer en publieke diensten. Eisen als een minimumloon van 14 euro per uur en een minimumpensioen van 1500 euro per maand, zijn essentieel. Als de strijd ervoor ernstig gevoerd wordt, vormen ze een echte alternatief op het besparingsbeleid. Om dergelijke maatregelen te realiseren, is strijd nodig tegen fiscale fraude en voor het belasten van de rijken. Het zal uiteindelijk een samenleving vergen met democratische controle op de sleutelsectoren van de economie.
Mobilisaties met een sociaal programma ontmaskeren extreemrechts als partijen voor de 1% rijksten. Een louter moraliserend discours tegen racisme kan goedbedoeld zijn, maar biedt geen antwoord op de dagelijkse beslommeringen van miljoenen mensen. Het geeft mensen die naar extreemrechts kijken om het establishment aan te pakken geen alternatief. In die zin is de electorale doorbraak van PVDA erg belangrijk. Maar een verkiezingsoverwinning op zich volstaat niet. Er is nood aan een sterk antifascistisch netwerk dat snel kan mobiliseren, ook om gewelddaden van extreemrechts te stoppen.
Blokbuster heeft in de antiracistische beweging van de jaren 1990 heel wat ervaring opgedaan. We organiseerden toen tientallen comités die reageerden op elke mobilisatie van extreemrechts, maar ook stelselmatig de link legden met de arbeidersbeweging door middel van sociale eisen. Onze antifascistische traditie speelde een rol in het marginaliseren van de NSV, de studentenclub van het Vlaams Belang. Daar bouwen we vandaag verder op.
