Bij die paar voorbeelden waar het cordon sanitaire rond het extreemrechtse Vlaams Belang echt in gevaar kwam, was de N-VA doorgaans betrokken. Zowel in Ninove als Borsbeek werd het been stijf gehouden bij de vorming van een coalitie zonder extreemrechts. In het Antwerpse polderdistrict vormen N-VA en CD&V een coalitie door er een ‘onafhankelijke’ VB’er bij te nemen.
In Ninove werd een verkozene die alsnog steun gaf aan een meerderheid zonder het extreemrechtse Forza Ninove meteen uit de partij gezet, een sanctie die voorheen niet bovengehaald werd toen bleek dat verschillende N-VA’ers actieve militanten van het neonazistische Schild&Vrienden zijn. Het geeft aan waar de prioriteiten van de N-VA liggen: met racistische bijdragen op internet en fysieke intimidatie tegen andersdenkenden heeft de partij minder problemen dan met een verkozene die de dreigende onbestuurbaarheid van een gemeente wil vermijden.
Hiermee wordt een opening gelaten voor extreemrechts. Het Vlaams Belang speelde er meteen op in door haar nieuwste kopstuk Dries Van Langenhove een ‘mars voor de democratie’ in Ninove te laten aankondigen. Na de gewelddadige betoging tegen het VN Migratiepact heeft extreemrechts duidelijk een groter zelfvertrouwen, wat leidt tot nieuwe acties en binnenkort mogelijk ook tot verregaandere intimidatie tegen andersdenkenden en linkse militanten in de eerste plaats. De rehabilitatie van de neonazi’s van Schild & Vrienden zal gevolgen hebben voor wie actief ingaat tegen het asociale beleid van aanvallen op pensioenen, lonen, uitkeringen, … Deze rehabilitatie werd mogelijk gemaakt door N-VA, met Francken die zijn amper verdoken steun voor de ‘Mars tegen Marrakech’ uitsprak of nu met de uitsluiting van de N-VA-verkozene die de politieke impasse in Ninove doorbrak.
In Borsbeek haalde het Vlaams Belang met 13,8% twee verkozenen. Dat is beperkt, maar daarnaast zijn er slechts twee andere partijen met verkozen en die haalden allebei geen meerderheid: N-VA met 38% (9 zetels) aan de ene kant en de alliantie ‘Iedereen Borsbeek’ met 39,8% (10 zetels) aan de andere. Om tot een coalitie zonder extreemrechts te komen zijn N-VA en Iedereen Borsbeek dus tot elkaar veroordeeld. Er is een bestuursakkoord, maar N-VA blijft dwarsliggen omdat het meer schepenposten wil: vier voor N-VA tegenover twee en de burgemeesterpost voor Iedereen Borsbeek. Dat is één schepenpost meer voor N-VA dan wat Iedereen Borsbeek voorstelt. Een discussie over de postjes maakt van Borsbeek de laatste Antwerpse gemeente waar het bestuursakkoord niet volledig rond is.
In het Antwerpse polderdistrict werd door de steun van een VB-verkozene die na jaren dienst plots als ‘onafhankelijke’ zal zetelen een coalitie rond N-VA op de been gebracht. Met de steun van de ene CD&V-verkozene en één van de vier verkozen VB’ers komt N-VA met haar zes verkozenen net aan een meerderheid van 8 op 15. Filip Dewinter reageerde triomfantelijk op Twitter: “In Antwerps Polderdistrict Bezali vormt Vlaams Belang districtsraadslid als onafhankelijke front met N-VA om sp.a uit bestuur te houden!” Kris Peeters zag zich genoodzaakt om aan te kondigen dat de kwestie zou onderzocht worden. Het lijkt er immers op dat voormalig VB-districtsraadslid An Van Uffelen enkel met haar partij brak om de vorming van een coalitie mogelijk te maken zonder dat het cordon sanitaire formeel gebroken wordt. Het feit dat Van Uffelen een oudgediende is binnen het Vlaams Belang versterkt dit vermoeden.
Formeel gezien is het cordon sanitaire nergens echt doorbroken, maar er is wel serieus aan de poten onder dat cordon gezaagd. Dit gebeurde vooral door N-VA, wat uiteraard geen toeval is. Er zitten veel ex-VB’ers bij N-VA en bovendien is er de afgelopen maanden een steeds hardere anti-migrantencampagne gevoerd in de hoop zo de electorale steun recht te houden ondanks het asociale beleid rond pensioenen, lonen, koopkracht, … Deze campagne is een complicatie voor links: de verdeeldheid tegenover migranten vindt een zekere ingang. Het beste antwoord hierop is offensieve strijd voor de belangen van de meerderheid van de bevolking, los van afkomst: hogere lonen, leefbare uitkeringen, sterke openbare diensten, werkbaar werk, … Dat moet ook centraal staan in de antifascistische strijd die in 2019 noodgedwongen een prominentere rol zal spelen.
