Vluchtelingencrisis toont failliet van het systeem

system

De aanhoudende vluchtelingencrisis, met intussen dagelijkse humanitaire drama’s, toont steeds meer de inefficiëntie en het onmenselijke gelaat van de Europese politiek ten opzichte van vluchtelingen. Bij elk nieuw massagraf in de Middellandse en Egeïsche zeeën, elke ‘push back’-maatregel van de Europese Unie of haar lidstaten, brokkelen de laatste restjes van het imago van de EU als baken van ‘Westerse waarden’ verder af.

In het derde weekend van april alleen verdronken meer dan 400 vluchtelingen aan de grenzen van Fort Europa, wanhopig op zoek naar een toekomst. In 2015 kwamen in totaal 3.770 mensen om het leven in een poging over te steken naar Italië of Griekenland. Zij die het wel halen, zitten veelal in erbarmelijke omstandigheden vast in Griekenland – naar schatting 54.000 sinds het afsluiten van de Balkanroute. Zij die toch een manier vinden om verder te trekken richting West-Europese landen worden geconfronteerd met georganiseerd geweld door extreemrechtse ‘burgerwachten’ en belanden uiteindelijk in ondermaatse opvang of worden gewoon teruggestuurd. Na de grootscheepse ontruiming van ‘the jungle’ – het tentenkamp in Calais – zijn nog steeds 129 niet-begeleide kinderen vermist.

Europese hypocrisie

De EU blijkt volledig incapabel om de maatregelen die ze voorstelt ook uitgevoerd te krijgen. Na het vervangen van de humanitaire operaties op Middellandse Zee door operatie Frontex plus – manu militari afweren van boten vol vluchtelingen – kwam men snel tot de conclusie dat de zeegrenzen van Europa sluiten een onmogelijke opdracht was. Het Europese spreidingsplan voor vluchtelingen is een stille dood gestorven. Van de aangekondigde verdeling van 160.000 vluchtelingen zijn er slechts een paar honderden daadwerkelijk verhuisd. Tal van Europese landen sloten reeds hun grenzen. Het vrij verkeer van personen binnen de EU en het Schengenverdrag bestaan enkel nog op papier.

De deal die Europa maakte met Turkije om vluchtelingen die naar Griekenland oversteken meteen te kunnen terugsturen, staat al op barsten. Niet door het dodelijke geweld tegen vluchtelingen van Turkse grenswachters, het feit dat Turkije vluchtelingen terugstuurt naar oorlogsgebied of het schenden van mensenrechten door de Turkse regering: Turkije wordt nog steeds als ‘veilig’ beschouwd. Amnesty International meldt dat de Turkse autoriteiten sinds midden januari bijna dagelijks groepen van zo’n honderd Syrische mannen, vrouwen en kinderen oppakken en terugsturen naar Syrië. Het grote probleem voor de ‘vluchtelingendeal’ blijkt Erdogan’s eis voor het afschaffen van de visumverplichting voor Turken die naar de EU willen reizen. Deze eis willen Europese politici niet inwilligen.

Solidariteit van hele werkende klasse nodig

Het logische falen van dit onmenselijke beleid van repressie en criminalisering van vluchtelingen is symptomatisch voor een systeem dat op haar grenzen botst. Geopolitieke en winstbelangen doen de militaire conflicten in het Midden-Oosten en Afrika enkel verder escaleren. Ondertussen schreeuwt (extreem)rechts moord en brand over het in gedrang komen van onze ‘Westerse waarden’ en over de druk op onze sociale zekerheid door de toestroom van vluchtelingen. Hoewel in theorie nog steeds strafbaar, circuleren op sociale media steeds meer openlijker racistische meningen en dreigementen.

Dat onze sociale zekerheid en ‘Westerse waarden’ als democratie of vrijheid van meningsuiting historische verworvenheden van de arbeidersbeweging zijn, wordt moedwillig vergeten. Het zijn juist de besparingsregeringen van de afgelopen decennia die deze zaken onder druk zetten, ten voordele van de bankiers en grote bedrijven. De arbeidersbeweging moet opnieuw haar rol opnemen ter verdediging van de hele werkende klasse, hier en elders. Vluchtelingen en sans-papiers moeten in de strijd tegen het besparingsbeleid betrokken worden, met eisen voor regularisatie, investeringen in sociale diensten zoals asielopvang en in jobs, via een arbeidsduurvermindering met behoud van loon en extra aanwervingen ter compensatie. Het geld moeten we halen waar het zit, via democratische controle van de sleutelsectoren van de economie ten dienste van het maatschappelijk belang in plaats van woekerwinsten voor een kleine elite.

(Fabian, Gent)