In de nasleep van de moord op de antifascistische militant Clément Méric werd door de Franse ministerraad besloten om de extreemrechtse groepen ‘Troisième Voie’ en ‘Jeunesses Nationalistes Révolutionnaire’ te verbieden. Eerder kondigde de leider van beide groepen, Serge Ayoub, zelf aan dat beide groepen werden ontbonden. Dit verbod zal het voor Ayoub moeilijker maken om zich te organiseren, maar het neemt de voedingsbodem voor fascistisch geweld niet weg.
Het feit dat een jonge antifascistische militant werd vermoord, was niet het eerste geval van fascistisch geweld in Frankrijk. De afgelopen periode voelden verschillende neonazi’s zich gesterkt door de grote reactionaire betogingen tegen het homohuwelijk en door de hernieuwde opmars van het Front National. Dat leidde tot verschillende gewelddadige incidenten met de moord op Clément Méric als driest hoogtepunt.
Het antwoord van de gevestigde partijen op dit geweld wordt nu duidelijk. De regering besliste om Jeunesses Nationalistes Révolutionnaire (JNR) te ontbinden, een van de verdachten van de moord op Méric was militant van deze organisatie. JNR is de ordedienst van de beweging Troisième Voie die eveneens wordt verboden. Tenslotte wordt ook de vereniging ‘Envie de rêver’ verboden, dat is een vereniging die het lokaal van de beweging Troisième Voie uitbaat. Voor het verbod wordt terug gegrepen op een wet uit 1936 die privémilities verbiedt, destijds een maatregel tegen fascistische milities. Het is niet de eerste keer dat extreemrechtse groepen worden verboden in Frankrijk. De afgelopen 77 jaar werden 49 extreemrechtse milities verboden. De wet werd in het verleden overigens ook gebruikt om radicaal links en regionalistische bewegingen aan te pakken.
Wie is Serge Ayoub?
De voorman van Troisième Voie is Serge Ayoub, geen onbesproken figuur. Ayoub alias Batskin werd begin jaren 1980 actief, onder meer in de scene van neonazistische rockmuziek. In die periode begint het Front National onder leiding van Jean-Marie Le Pen aan een opmars en ook Ayoub schakelt zich in de campagnes van het FN in. Er wordt ook aansluiting gezocht bij voetbalhooligans. Op die basis vormt Ayoub tegen eind jaren 1980 een eigen groep, de Jeunesses Nationalistes Révolutionnaires (JNR) die een tijdlang binnen de beweging Troisième Voie werkten en vervolgens ook even bij de GUD (Groupe Union Défense). Die laatste groep werd in 2002 ontbonden na een mislukte moordpoging van een GUD-militant op toenmalig president Chirac. De groep bleef echter bestaan en ging in 2009 opnieuw publiekelijk activiteiten aan de dag leggen.
Begin jaren 1990 aarzelde het Front National niet om beroep te doen op de meer openlijke neonazistische krachten van JNR, GUD en anderen. Het kwam het FN goed uit dat ze niet de volledige verantwoordelijkheid voor de daden van deze groepen moesten opnemen, terwijl ze tegelijk ruimte gaven aan de neonazi’s om hun activiteiten op te drijven. FN-topman Carl Lang bood Ayoub in 1995 zelfs een job als voltijdse partijmedewerker aan, maar Ayoub weigerde dit uiteindelijk omdat de ordedienst van het FN namen en adressen van skinheads aan de politie zou bezorgd hebben naar aanleiding van de moord op een migrant in de marge van de 1 mei optocht van het FN in 1995.
In de tweede helft van de jaren 1990 kende Ayoub heel wat problemen die minder met politiek te maken hadden. Zo werd hij in maart 1997 opgepakt wegens het bezit en de handel in drugs. Hij zat enkele maanden in de gevangenis en verdween hierna enige tijd naar het buitenland om midden jaren 2000 terug in Frankrijk op te duiken. Hij opent een bar en probeert zijn oude contacten opnieuw te herstellen. Er wordt gefluisterd dat hij een tijdlang het land uit moest als onderdeel van een deal met de politie.
Rond zijn café in Parijs kan hij in 2010 uiteindelijk de JNR en Troisième Voie nieuw leven in blazen. Om ook buiten Parijs ingang te vinden, zoekt hij contacten met regionalistische nationalisten. Het succes is evenwel matig. Op een nationalistische betoging ‘tegen het imperialisme’ bracht Ayoub eerder dit jaar enkele honderden betogers bijeen, waaronder ook delegaties uit België met Nation en de Autonome Nationalisten. Ook kwam Ayoub naar Brussel om deel te nemen aan de 1 mei optocht van Nation.
Verbod op JNR en Troisième Voie
Het verbod van zowel JNR als Troisième Voie komt er als gevolg van de moord op Clément Méric. Eind juni kondigde Ayoub aan dat beide organisaties ontbonden werden. Toen nadien toch werd besloten om de groepen te verbieden, kondigde hij aan daartegen in beroep te gaan. Het sluiten van het lokaal van de neonazi’s in Parijs zal ongetwijfeld ook praktische problemen met zich mee brengen voor de organisatie rond Ayoub.
Als de recente ontwikkelingen van kleine neonazistische groeperingen in Frankrijk iets aantonen, is het wel dat een verbod niet leidt tot het einde van de activiteiten van deze groepen. De afgelopen jaren zijn verschillende groeperingen verboden, maar het geweld is niet verdwenen. Als de ‘officiële’ extreme rechterzijde in het offensief kan gaan – electoraal met het FN of via de reactionaire mobilisaties tegen het homohuwelijk – profiteert ook de hardere rechterzijde daarvan om zich te versterken en stapjes verder te gaan met gewelddadige activiteiten.
Een verbod kan het voor neonazi’s moeilijker maken om zich te organiseren, maar het doet niets aan de voedingsbodem. Een samenleving die gekenmerkt wordt door crisis en bijhorend sociaal verval, biedt ruimte voor gewelddadige groepen neonazi’s. Indien het verval zich doorzet, kan er zelfs enige steun voor dergelijke activiteiten ontstaan (denk maar aan de steun voor Gouden Dageraad in Griekenland). Als we daar iets tegen willen inbrengen, moeten we ingaan tegen het kapitalistische systeem dat onvermijdelijk leidt tot crisis.
Een eerste test voor het verbod komt er al gauw aan. Op 14 september is in Parijs een betoging “tegen socialistische repressie” gepland. Dat is een weinig verdoken steunbetoging voor Esteban Morillo, de JNR-militant die van de moord op Méric wordt verdacht. Het initiatief gaat officieel uit van een “Collectief voor de verdediging van publieke vrijheden”, maar zou wel eens een poging kunnen zijn om de neonazistische troepen van Ayoub te blijven organiseren. Zal die betoging zomaar kunnen plaatsvinden zonder stevige tegenmobilisatie?
Een tweede vraag die zich stelt, is wat er in ons land zal gebeuren met de bondgenoten van Ayoub en co. Een groepering als Nation beroept zich uitdrukkelijk op de beweging rond Ayoub en was bijzonder trots dat de Franse ‘leider’ himself naar de marginale optocht van de beweging op 1 mei kwam. Nation en anderen blijven de verdediging van Ayoub en zijn groep opnemen. Ze proberen het dodelijke geweld goed te praten of toch minstens te minimaliseren.
Tegenover groepjes als Nation en co is waakzaamheid geboden. Hun Franse medestanders geven aan dat ze niet aarzelen om geweld in te zetten tegen al wie hen niet aanstaat. Hun Griekse medestanders geven aan dat een diepe crisis een zekere maatschappelijke steun hiervoor kan opleveren. Aan ons om aan te tonen dat consequente strijd tegen het kapitalisme in crisis leidt tot een eengemaakt en collectief verzet die de basis kan vormen voor een alternatief waarin niet de slachtoffers van het systeem maar de verantwoordelijken van de crisis worden aangepakt.
>> Franstalig dossier over Serge Ayoub: http://reflexes.samizdat.net/spip.php?article499
