Nadat de IJzerbedevaart de afgelopen jaren tot een absoluut dieptepunt inzake aanwezigheid was afgezakt, vonden de organisatoren van de IJzerwake de tijd rijp om beide evenementen op dezelfde dag te houden. De rechtstreekse confrontatie liep zoals verwacht uit op een overwinning van de Wake op de Bedevaart die meteen aan de laatste editie toe was. Het wegvallen van deze rechtstreekse concurrent werd triomfantelijk gevierd, maar zorgt ook voor het verdwijnen van een bestaansreden van de IJzerwake.
De opmars van het Vlaams Blok midden jaren 1990 leidde tot een confrontatie met de ‘gematigde’ en gesubsidieerde organisatoren van de IJzerbedevaart. Het kwam zelfs tot een fysieke confrontatie aan het vredesmonument in Diksmuide toen de VB-troepen onder aanvoeren van de familie Verreycken tot een charge overgingen. Toen het VB in de peilingen hoge toppen bleef scheren en begin jaren 2000 de kaap van de 20% begon te overstijgen, was de tijd blijkbaar rijp om een ‘alternatieve’ bedevaart te organiseren in de vorm van de IJzerwake. Sinds 2003 was er telkens een week voor de IJzerbedevaart een dergelijke IJzerwake in Steenstrate, op een steenworp van Diksmuide.
Dit jaar trokken beide evenementen samen 5.700 aanwezigen. Waar de media het over 1.000 aanwezigen bij de IJzerbedevaart hadden, spraken ze over 4.700 aanwezigen bij de Wake. Dat is ongeveer evenveel als vorig jaar, mogelijk iets minder al kan het slechte weer daar voor iets tussen zitten. Sinds de IJzerwake van start ging, kwamen ieder jaar ongeveer 5.000 mensen naar het evenement. Op het hoogtepunt van de IJzerbedevaart waren er naar verluidt tot 40.000 aanwezigen.
Het wegvallen van de concurrentie van de IJzerbedevaart – officieel verschuift de datum van het evenement naar 11 november – werd uiteraard triomfantelijk onthaald bij de organisatoren van de IJzerwake. De Vlaamse broederstrijd is uitgevochten en gewonnen door de radicalen, zo lijkt het. Maar anderzijds kan ook de traditie van de IJzerwake niet bepaald ‘springlevend’ genoemd worden. Ook op de wake is er een erg grijs publiek, het evenement slaagt er niet in om te groeien en onder een aantal extreemrechtse jongeren is er weinig enthousiasme.
Vorige week kwam het op het hoofdzakelijk door VB-personeelsleden volgeschreven ‘RechtsActueel’ tot een discussie tussen voor- en tegenstanders van de IJzerwake. De nationale voorzitter van de NSV, de studentenclub van het Vlaams Belang, formuleerde een reeks kritieken. Dat de NSV-voorzitter tevens aanhanger is van de met het Griekse ‘Gouden Dageraad’ sympathiserende neonazistische groupuscule N-SA is een indicatie van de bloedarmoede die er blijkbaar in NSV-kringen heerst. In elk geval schrijft deze NSV-voorman over de IJzerwake: “Dit jaarlijks evenement trekt enkele duizenden Vlamingen, al dan niet bejaard , naar een afgelegen weide in Vlaams Lutjebroek. De quasi gratis bussen en de meestal gunstige weersomstandigheden houden het bezoekersaantal nog hoog, maar de vergrijzing zal niet lang meer op zich laten wachten.” Hij pleit voor een ideologische herprofilering van de IJzerwake om nieuwe mensen aan te trekken op basis van actuele standpunten.
Er kwam repliek door onder meer Rob Verreycken die fijntjes opmerkte dat de jaarlijkse NSV-betoging evenmin een groeiend aantal deelnemers aantrekt. De NSV-voorzitter reageerde daarop met een ‘compliment’ aan zijn voorgangers en zijn leden: “Voor mijn part komt er niet eens een NSV!-betoging dit jaar. Dat we ons maar eens eerst bezighouden met nuttige herbronning en -vorming, in de plaats van weer karikaturaal de straat op te gaan zonder enig besef van waar het over gaat!” Een standpunt dat Verreycken “griezelig” vindt. Het Vlaams Belang heeft duidelijk werk voor de boeg om haar eigen studenten – naar eigen zeggen met “60 man en een sjiek” – in het gareel te laten lopen.
Bij de beelden van de IJzerwake werd het grijze haar dit jaar verstopt onder paraplu’s, maar er lijkt zich effectief een ‘vergrijzing’ voor te doen. De triomfantelijke sfeer kan de problemen van de IJzerwake zelf niet volledig verbergen: de electorale neergang van het Vlaams Belang beperkt de financiële ruimte voor deze partij, het wegvallen van de concurrentie zorgt voor het verdwijnen van het opbod inzake deelnemersaantallen en neemt de ‘gezamenlijke’ vijand weg, het beperkte enthousiasme onder jongeren terwijl het oudere publiek fysiek steeds meer moet afhaken,…
Tenslotte is het opvallend dat de hoge scores van N-VA in de peilingen niet leiden tot een grotere aanwezigheid of betrokkenheid bij Vlaamsnationalistische evenementen of de ‘Vlaamse beweging’ in het algemeen. De uitzonderlijke mediastilte en afwezigheid van Bart De Wever de afgelopen dagen spreekt boekdelen, zijn partij probeert afstand van de nationalistische folklore te houden om geen kiezers af te schrikken. Het is onderdeel van de grote spreidstand die de N-VA inneemt. Minstens bij een deel van de N-VA’ers, waaronder de nieuwkomers die politiek asiel kregen na hun vlucht uit het VB, moet dat toch pijn doen?
Zal de IJzerwake er in slagen om nieuwe lagen aan te trekken of zal de vergrijzing en bijhorende afkalving de komende jaren worden doorgezet?
